Gepubliceerd op: 16 april 2024

Ook voor kleinere projecten kunnen de leden van de Vereniging Restauratie Steenhouwers (VRS), allen erkend restauratiesteenhouwers, het juiste werk en advies leveren.

VRS-lid Bambam Restauratie Steenhouwers herstelde de natuurstenen elementen van Villa Primavera in Den Haag. Dit woonhuis, een rijksmonument, is gebouwd door architect J.J. van Nieukerken in neorenaissance stijl.

Bambam Restauratie Steenhouwers heeft i.s.m. Akerboom Bouw en Veldman Rietbroek architecten met een hoogwerker de gevel geïnventariseerd m.b.v. de Uitvoeringsrichtlijn Restauratie Steenhouwwerk (URL 4007) van de Stichting ERM. Aan de hand van de Restauratieladder is de afweging gemaakt voor conservering, reparatie of vernieuwing gemaakt.

Bij de bouw van de woning tussen 1887 – 1890 is gekozen voor het gebruik van tufsteen voor de natuursteen elementen. Tufsteen is een relatief zacht sedimentair gesteente, bestaande uit onder andere gesteentefragmenten uit een vulkaan en/of omringende gesteente en vulkanische as, wat als bindend materiaal werkt.

Tufsteen is poreus en daardoor erg gevoelig voor vocht. De diverse bestandsdelen in de steen hebben een verschillend absorptievermogen wat leidt tot interne spanningen en na verloop van tijd, door herhaaldelijk uitzetten en krimpen, tot haarscheurtjes. Ook vorst heeft invloed op deze vormverandering, doordat binnengedrongen vocht bij bevriezing uitzet en dit proces versnelt. De haarscheurtjes en het verweer van deze steensoort is dus niet het gevolg, zoals vaker wordt beweerd, van het winproces in de groeve met gebruik van dynamiet.

De tufsteen elementen van Vila Primavera waren door de tand des tijds aangetast, door o.a. de groei van mossen en verschillende vormen van desintegratie. Het natuursteen was na meer dan 100 jaar toe aan vernieuwing.

Als vervangend steensoort is gekozen voor het duurzamere Portland Whitbed. Deze witte zandhoudende kalksteen wordt gewonnen op het schiereiland Isle of Portland en staat bekend als van hoge kwaliteit. De vrij open structuur zorgt ervoor dat de steen gemakkelijk vocht kwijtraakt en daardoor tevens goed vorstbestendig is.

De steen, ook wel ‘freestone’ genoemd, is net als tufsteen, in alle richtingen goed te bewerken door het ontbreken van een duidelijk groefleger. Hierdoor is deze natuursteen een zeer geschikt alternatief voor tufsteen.

De verweerde tufsteen elementen zijn gedemonteerd en naar de werkplaats gebracht. Bij de groeve in Engeland zijn grote, rechthoekige blokken besteld, waarna de verschillende ornamenten m.b.v. machines en handwerk zijn gekopieerd. De vormgeving van de geheel verdwenen pinakel is door de architect gereconstrueerd o.b.v. archiefbeelden. Met de terugplaatsing van de natuursteen elementen is de gevel weer in ere hersteld.

Interesse?
Restauratiesteenhouwer is een mooi vak. Heb je interesse en wil je meer weten, neem dan contact op met een van onze leden, allen erkend steenhouwbedrijf.

Deel dit bericht